Filmi i pavarur(indipendent) "Anora", një eksperiment për kienastët shqiptarë, sesi fitohen çmimet Oscar

Po të mos kishin fituar çmimet Oskar ndoshta nuk do ti hidhja këto rreshta sepse në lëmin e eksperiencës sime në filmat e industrisë amerikane gjatë këtyre 11 vjetëve të karrierës sime të gjithë e kanë rëndësinë e vet, që nga short film ,student film  e deri tek filmat me metrazh të gjatë që kanë konkurruar për Oscar, në të cilët kam marrë pjesë në skenat e tyre të vogla.

Por, filmi me metrazh të gjatë dhe me buxhet të ulët me 6 milion dollarë( shumë pak në krahasim me projektet e studiove hollivudiane që konkurojnë për Oscar), "Anora"  ishte filmi më dominues në Akademi Awards 2025, me 5 çmime Oscar.

Ka disa arsye përse dua t'ja dedikoj këtë shkrim këtij filmi kaq të suksesshëm dhe të paparashikuar nga artdashësit e filmit të ekranit të madh, I cili u zgjodh unanimisht nga juria e këtij kompeticioni.

E para dhe e veçanta e këtij filmi ështe se janë të rrallë, jo vetëm  të fitojnë por të dominojnë akademi Awards filma të pavarur, me buxhet të ulët dhe me aktorë jo të famshëm, pra jo të këstit të  kategorisë A (A list) e që nuk janë as prodhim i studiove hollivudiane( AMPTP) të cilët janë gjithmonë favoritë në saj të kapaciteteve të mëdha realizuese. Por filmi i pavarur Anora ja arriti qëllimit pa u mbështetur aspak nga studiot hollivudiane.

E gjitha kjo  falë një regjizori shumë talent që ishte edhe skenaristi, edhe producenti i këtij filmi, që bëri që të përzgjidhte një kast aktorësh pothusjse të panjohur, por me talentin e tyre  arritën ta bënin filmin më të mirin e vitit duke marrë të gjitha  çmimet e mëdha të vitit, që nga Festivali i Kanës, Golden Globe, Sag Awards e deri tek Oscars.

​E dyta përse po e cilësoj këtë, se jam një dëshmitar që kam përjetuar shumë skena të këtij filmi të pavarur e të suksesshëm. Pra u bëra pjesë e  këtij filmi pasi kisha fituar një audicion me anë të një videoje (video tape) që tani aktorët e përgatisin vetë me anë të kushteve të tyre ku ndodhen dhe jo duke u prezantuar përpara drejtuesve të  audicionit. Regjizori i filmit ishte marrë me të gjitha detajet ku të gjithë aktorët duhet të përzgjidhen me anë të audicionit. Prandaj,kastingu i filmit më kishte sjellë pjesën e vogël skenike ku unë duhej ta përformoja me fshesën në dorë  në kushtet shtëpiake por që më duhej edhe  ndihma e bashkëshortës sime e cila bëri  edhe kameramanin edhe aktorën suportuese në dialogun e skenarit të vogël improvizues. Pas disa dublave më në fund zgjodhem me të mirën video duke marrë aprovimin e bashkëshortës e cila përtej shakasë bënte edhe regjizoren por edhe audiencën.  Kjo ishte faza paraprake e audicionit duke marrë më të mirën e performancës time dhe duke  edituar ja dërguam videotape-in produksionit për të pritur përgjigjen. Si gjithmonë pritja për një përgjigje pozitive (call back) të mban në ankth por isha optimist sepse mendoja se me të dhënat karakteristike të një ruso-amerikani  që kërkonte regjizori fitues Sean Baker do ta aprovonin. Dhe pas disa muajsh vjen një e-mail i drejtores së këstit, i cila shkruante se regjizori Sean Baker ju ka përzgjedhur në një nga tre të përzgjedhurit e këtij roli të vogël por me shumë skena ,pothuajse tre javë xhirime brenda një vile luksoze ku sipas skenarit ishte e djalit të një oligarku rus buzë oqeanit me pamje fantastike brenda një gjiri në periferi të Nju Jorkut. Pra në  film kisha rolin e një pastruesi i cili bashkë me dy pastruese  të tjera për llogarinë e kompanisë së pastrimit pastronin vilat e të pasurve dhe në rastin konkret vilën luksoze të një oligarku rus në periferi të Brooklyn-it, buzë Oqeanit. Pra roli im ishte që bëja edhe shoferin e makinës së pastrimit, edhe pastruesin bashkë me dy kolegët e tjera  në brendësinë e vilës ku predispozohej se bëhej  jeta e shthurur e djalit të oligarkut rus, Ivan i cili lidhet me vajzën eskortë nga Brooklyn-i ,Ani dhe që u luajt në një nivel shumë të lartë nga fituesja e Oscar, Mikey Madison. Pra për tre javë isha pjesë e xhirimeve brenda një shtëpie luksoze ku duhet ta pastronin pas festave(after party) të tyre shfrenuese të ndikuar edhe nga droga. Ishin tre javë xhirime të stërzgjatura sepse me anë të dublave të shpeshhershme regjizori Sean Baker kërkonte më të mirën nga të gjithë aktorët. Dhe gjithë këtë punë kolosale regjizori e arriti sepse mbi të gjitha ishte një njëri këmbëngulës, i komunikueshëm dhe shumë i dashur me të gjithë ekipin realizues. Ishin ditët acarta të janarit 2023, në temperaturat -10°, por për fat të mirë të shumtat e  skenave i kishim brenda, përjashtuar ditën e fundit ku do bëja shoferin e kompanisë së pastrimit me levizjet para-mbrapa në oborrin e vilës pas shumë dublave (reset) që kërkohej nga regjizori. Nga brenda  vilës luksoze dukej pamja magjepse e Oqeanit që lidh Brooklynin me Long Island por brenda kësaj vile askush nuk e dinte se xhiroheshin skenat përvëluese të Ani e Ivan nga  Mikey Madison e Mark Eydelshteyn të një çifti të sapo të lidhur me një jetë shthurur me plot Romance,Komedi e Drama me plot dinamika në lidhjen e tyre të komplikuar. Por gjithësesi "Anora" arriti të nxjerrë aktoren edhe  filmin  më të mirë të vitit. Dhe e gjitha kjo falë një grupi fantastik me producenta, kenastë e aktorë të ndryshëm që vinin edhe  nga  ish shtetet Sovjetike por me  plot ëndrra që një ditë do të kapnin tempullin e çmimit më të madh, siç është Akademi Awards (Oscar).
E treta dhe e fundit përse mora të shkruaj për këtë film është për bashkëatdhetarët e mi kineastë  si në Shqipëri dhe kudo që janë, të përkushtuar  dhe që punojnë me  shumë pasion në filmat e tyre. Prandaj filmi "Anora" duhet të jetë një eksperiment për ata, për të kuptuar se edhe ata mund ta realizojnë  një film të tillë pa ndihmën e Studiove të mëdha, për të fituar një çmim Oskar dhe pse jo për të promovuar vlerat tona kombëtare por me shijet e amerikanëve, sepse duam apo nuk duam, ata e dominojnë sot kinematografinë botërore. Pra të gjendet një skenar që e lidh  vendin tonë duke ju  përshtatur realitetit amerikan ku ata e përjetojnë në jetën e tyre të përditshme.  Nëse ruset gjetën të birin e një oligarku rus që jeton jetën amerikane në rastin konkret në Brooklyn e Nju Jorkut, edhe shqiptarët kanë shumë shembuj historie, me romanca dhe drama  që i lidhin me jetën amerikane, sepse në fund të fundit këdo që takoj shqiptarin e njohin si njeri të dashur, punëtor, mashkullor të fortë e të guximshëm dhe mbi të gjitha të besës që nuk thyhet nga e keqja. Dhe për të mbyllur me këtë të fundit e kush nuk do ta donte një film ku shihet besa e shqiptarëve  në luftën e Dytë Botërore që shpëtojnë hebrenjtë për të mos rënë në duart e nazistëve, madje një familje muslimane për të mos dorëzuar djaloshin e fshehur hebre e shkëmbyen me djalin e tyre drejt  thertoreve dhe furrave   të tmerrshme, çnjerëzore  të Auschwitz. Ku ka sakrificë më të madhe të njerëzimit se sa kjo dhe që realiteti amerikan do ta adhuronte atë në një film shqiptaro-amerikan.